Joker w tym roku obchodzi 80-te urodziny!

Początkowo nie miał dożyć nawet końca komiksu, w którym po raz pierwszy się pojawił. Był po prostu szalonym, ekscentrycznym i uwielbiającym żarty rabusiem. Dziś jest najbardziej znanym psychopatycznym złoczyńcą o traumatycznej przeszłości. Tak, mówimy o głównym przeciwniku Batmana – Jokerze!

Skąd się wziął Joker?

Za postacią Jokera kryje się autorskie trio Bob Kane, Bill Finger i Jerry Robinson. Ostatni przyszedł z pierwszym rysunkiem złoczyńcy, który został oparty na wizerunku niemieckiego aktora Conrada Veidta z filmowej adaptacji opowiadania Victora Hugo “Człowiek, który się śmieje”. Po raz pierwszy Joker pojawił się w komiksie o Batmanie wiosną 1940 roku (niespełna rok po tym, jak Batman pojawił się w Detective Comics # 27). W tym początkowym okresie Joker jest bezwzględnym psychopatą, który okrada i morduje wpływowych obywateli Gotham i z łatwością wodzi za nos policję i Batmana. Co ciekawe, pierwotnie Joker miał umrzeć, ale w końcu Batman darował mu życie, tym samym tworząc swój dobrze znany kodeks niezabijania.

Jednak od początku srebrnej ery komiksów do lat 60-tych XX wieku Joker stopniowo zmienił się z bezwzględnego morderczego socjopaty w zasadniczo nieszkodliwego klauna, który w przeważającej mierze robi głupkowate żarty, które dziś nazwalibyśmy prankami. W następnych latach, gdy wszechświat DC przepisuje i zmienia fikcyjne mitologie tym samym rozpoczynając nową erę współczesnych komiksów, Joker powraca do swoich korzeni i zyskuje historię, którą dał mu głównie Alan Moor w komiksie “Zabójczy żart”. W nim śledzimy przeszłość Jokera, gdzie przedstawia się jako biedny komik, który ledwo jest w stanie wyżywić siebie i swoją ciężarną dziewczynę (jego imię celowo nigdy nie jest podane). Pewnego dnia ma okazję pomóc gangsterom dostać się do fabryki chemikalii, w której kiedyś pracował. Ale sytuacja wymyka się spod kontroli – gangsterzy zostają zabici przez ochroniarzy, a Joker musi uciekać przed Batmanem, który bierze go za jednego z przestępców. Podczas ucieczki wpada jednak do kadzi z kwasem, który go deformuje i w „klaunowski” sposób zmienia kolor jego twarzy i włosów. Ale bardziej niż wygląd zewnętrzny zmieniła się jego psychika, która tego wszystkiego nie wytrzymuje i Joker po prostu popada w szaleństwo.

Tak więc pomiędzy Batmanem i Jokerem rozpoczyna się niekończąca się walka. Batman fascynuje Jokera jako jego idealny przeciwnik i regularnie stara się pokazywać mu świat ze swojej perspektywy: chaotyczny, bezlitosny, a przede wszystkim absurdalnie zabawny. Jego głównym celem jest sprowokowanie rywala do tego stopnia, że ​​złamie on swoją podstawową zasadę i ostatecznie kogoś zabije. Innymi słowy, próbuje doprowadzić do tego, że Batmanowi puszczą nerwy i go zabije, i w ten sposób zatrą się wszelkie różnice moralne pomiędzy nimi. Ale Joker zagraża nie tylko samemu Batmanowi, ale także naraża wszystkich wokół niego. Najpierw zabija Jasona Todda, drugiego Robina, a następnie strzela do Barbary Gordon-Batgirl, która do końca życia zostaje sparaliżowana od pasa w dół.

Joker w filmie i w telewizji

Wersja Jokera z lat 60-tych przedstawiona w serialu o Batmanie, która dokładnie odzwierciedla pozycję Jokera w komiksach z tamtego okresu, jest szczególnie niesławna. W interpretacji aktora Ceasara Romera widzimy przebiegłego żartownisia, którego największą zbrodnią przeciwko społeczeństwu są głupkowate dowcipy. Ale prawdą jest, że reszta postaci z serialu nie była pokazana dużo lepiej…

Więcej szczęścia ma wizerunek Jokera w jego pierwszym filmie w reżyserii Tima Burtona “Batman” z 1989 roku, w którego wciela się niezapomniany Jack Nicholson. W tej interpretacji na pierwszy plan wysuwa się bardzo wyraźna historia narodzin Jokera. Pierwotnie jest to gothamski gangster Jack Napier, który w pojedynku z Batmanem wpada do kadzi z kwasem. Z fabuły filmu dowiadujemy się również, że to Napier był odpowiedzialny za śmierć rodziców Batmana.

Po tym filmie przyszedł dziś już kultowy serial animowany. To tutaj pojawił się człowiek, który dzięki swojej interpretacji tej postaci jest kojarzony z Jokerem bardziej niż ktokolwiek inny. Tą osobą jest Mark Hamill, znany również jako Luke Skywalker z filmu “Gwiezdne Wojny”, który użyczył tej postaci swojego głosu (a przede wszystkim niepokojącego  śmiechu). Należy również dodać, że w serialu po raz pierwszy do Jokera dołączyła Harley Quinn , która dopiero później pojawiła się w komiksach.

Fatalny Joker

W 2008 roku Joker bezkompromisowo opanował srebrny ekran dzięki niezapomnianej kreacji australijskiego aktora Heatha Ledgera, który wcielił się w tę postać w filmie wyreżyserowanym przez Christophera Nolana “Mroczny rycerz”. Ledger dokładnie uchwycił oryginalny charakter postaci, który został nakreślony przede wszystkim w komiksie “Zabójczy żart” autorstwa Moore’a. Jego Joker jest zarówno doskonałym organizatorem, jak i anarchistą, który rozprzestrzenia chaos w całym Gotham i stopniowo eliminuje wszystkich, którzy są blisko Batmana (stoi nawet za transformacją Harveya Denta w Two-Face). Znów nie dowiadujemy się, jak się naprawdę nazywa, a on sam wymyśla wiele historii o tym, skąd się wzięły jego blizny. Przypomina to tę część komiksu Moore’a, w której Joker mówi Batmanowi, że nie zawsze pamięta wszystko w ten sam sposób („Jeśli miałbym jakąś przeszłość, chciałbym mieć wybór jaką.”). Z drugiej strony wygląd jego twarzy wydaje się niezwiązany z żadnym wypadkiem a Joker celowo nakłada klaunowski make-up próbując ukryć wyżej wspomniane blizny po cięciach, które są jego symbolicznym uśmiechem od ucha do ucha i które również robi swoim ofiarom. Ledger starał się zrozumieć charakter i traumy Jokera tak dobrze, że stało się to dla niego śmiertelne. Niestety aktor nie poradził sobie ze swoimi myślami i popełnił samobójstwo.

Jeśli Joker Heatha Ledgera zyskał powszechne uznanie, to wizerunek Jareda Leto w “Legionie samobójców” wzbudził przynajmniej kontrowersje. W swojej roli Leto przypomina uzależnionego od narkotyków białego gangstera-rapera, pozbawionego charyzmy, błyskotliwości i geniuszu typowych dla tej postaci.

Joker 2019

Najnowszy Joker w wykonaniu Joaquina Phoenixa pojawia się na ekranie w filmie w reżyserii Toda Phillipsa. Obraz nie jest częścią żadnej z istniejących serii i nie będzie kontynuowany. To wyjątkowa kreacja, za którą Phoenix zdobył nawet Oscara za męską rolę pierwszoplanową. Joker nie jest już przeznaczonym dla nastolatków rozrywkowym filmem superbohaterskim. Nie zawiera ani jednej typowej sceny akcji, żadnych spektakularnych efektów specjalnych, wspaniałego superbohatera ani widowiskowych akcji jego wroga. To praktycznie kliniczne przedstawienie psychopaty, który na próżno próbuje przebić się w branży rozrywkowej. W tym filmie poznajemy cywilne imię Jokera, jego historię rodzinną oraz diagnozę medyczną. Prawie każdy sekret tej postaci został ujawniony. Jego akty agresji nie są już wykonywane bez wyraźnej przyczyny, ale są wyraźnie umotywowane głęboką osobistą frustracją. Jednocześnie jednak główny bohater nie jest postrzegany jako pojedyńczy przypadek – wręcz przeciwnie, wydaje się, że jego poczucie niedopasowania i wykorzystania przez bogatych zdaje się pochłaniać całe miasto, być może nawet świat. Joker staje się rzecznikiem wszystkich sfrustrowanych mężczyzn, którzy mają źle płatne prace, brak perspektyw i nie są w stanie nawiązać żadnej relacji partnerskiej.  

Joker przez tych osiemdziesiąt lat już wiele widział. W komiksach uprzykrza życie nie tylko Batmanowi, ale całej Lidze Sprawiedliwych. W filmie udowodnił, że nawet komiks można potraktować poważnie i na jakiego podstawie stworzyć film o wysokich walorach artystycznych i z dającą do myślenia historią. Jak mówią, dobry zły przeciwnik jest potrzebny do stworzenia dobrego bohatera, więc oczywistym jest fakt, że Batman swoją popularność zawdzięcza właśnie Jokerowi!

PRZEJDŹ DO KOLEKCJI JOKERA

Aneta